Lý do đẩy thanh thiếu niên đến với lá cờ đen IS

Ngày: 04/10/2014

Một gia đình người Syria kinh hãi khi thấy con trai họ từ trại huấn luyện của Nhà nước Hồi giáo trở về nhà, mang theo con búp bê da trắng tóc vàng và một con dao. Bài tập của thằng bé là chặt đầu búp bê.

mideast-islamic-state-96569489-7439-1412

Các tay súng cực đoan thuộc Nhà nước Hồi giáo tự xưng diễu hành trên đường phố. Ảnh: NY Post

Bị bắt ép, thiếu hiểu biết và kinh nghiệm sống rồi tin vào lời tuyên truyền của Nhà nước Hồi giáo là những nguyên nhân cơ bản khiến ngày càng nhiều người trẻ gia nhập tổ chức cực đoan này.

Báo cáo hồi tháng 6 của tổ chức tình báo Soufan chỉ ra rằng tuổi trung bình của những tân binh Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) là từ 18 đến 29. Trong khi đó, theo nghiên cứu mới nhất, nhóm khủng bố IS đang chiêu mộ và thu hút người gia nhập trong độ tuổi thấp hơn nhiều, từ 15 đến 17, tới Syria để chiến đấu dưới bóng cờ đen.

Tân binh trẻ tuổi của IS chủ yếu đến từ vùng đô thị, hầu hết đều là người "không có tiền án phạm tội hay hành vi chống đối xã hội", The Trumpet dẫn thông tin từ một tài liệu cho biết. Nhiều người thể hiện động lực đấu tranh cho IS của họ là "một nghĩa vụ tôn giáo nhằm bảo vệ người Hồi giáo khỏi những cuộc tấn công".

"Chúng ta đang phải đối mặt với những chàng trai trẻ tuổi làm những việc ngu ngốc do áp lực và mong muốn được khẳng định bản thân", giáo sư Greg Barton, từ Trung tâm Nghiên cứu Khủng bố Toàn cầu thuộc Đại học Monash, nhận xét, khi đề cập đến vấn đề người trẻ đầu quân cho IS.

Người gia nhập IS không chỉ dừng ở tầng lớp thanh niên. Trẻ em tại một số thành phố thuộc Iraq và Syria cũng bị buộc tham gia các "trại huấn luyện". Gia đình người Syria nói trên ở Raqqa, thành trì của IS. Sau khi chứng kiến "bài tập chặt đầu" búp bê của con, cả nhà họ rời thành phố chạy trốn.

Hồi giữa tháng 9, Jerusalem Post đăng bài viết với tiêu đề "Xạ thủ trẻ con Syria bàn cách giết những người lính", liên hệ với một bản tin truyền hình Lebanon nói về cậu bé Midyan Abu Al-Qa'qa, một tay súng bắn tỉa chỉ mới 12 tuổi. Midyan tham gia tổ chức sau khi cha em bị giết trên chiến trường.

"Tôi thức dậy mỗi sáng và cố gắng bắn vài tên lính. Có lúc tôi bắn được một hoặc hai tên, khi thì không. Chẳng có vấn đề gì cả. Tôi cảm thấy ổn", Midyan nói. "Chúng tôi sẽ tiếp tục cuộc cách mạng của mình đến khi giành chiến thắng hoặc hy sinh". Bản tin cũng dẫn lời một tay súng của phiến quân cho rằng "trẻ em là những binh sĩ tốt nhất. Khi nhận mệnh lệnh, chúng răm rắp tuân theo và không bao giờ nghi ngờ điều gì".

Soufan nhận định, nhiều tân binh IS "có quá khứ bất ổn và gặp vấn đề trong mối quan hệ gia đình. Kiến thức tôn giáo thường sơ sài vì thế họ không đặt câu hỏi về quyền hạn của người lãnh đạo cũng như hoàn toàn tin tưởng những gì được truyền đạt". Đây được xem như một lý do mà những người trẻ tuổi mù quáng tham gia vào nhóm khủng bố máu lạnh IS.

Dụ dỗ phụ nữ trẻ tuổi

Aqsa Mahmood, nữ sinh Anh đến Syria kết hôn với chiến binh Hồi giáo. Ảnh: The Independent

Trong số những người trẻ tham gia IS, có hàng trăm cô gái đến từ phương Tây. Họ thậm chí chỉ khoảng 14, 15 tuổi, đến Syria để kết hôn với các tay súng cực đoan ở đây và sinh con cho chúng. Số ít được trang bị vũ khí để tham gia các nhiệm vụ trên chiến trường.

Phụ nữ và các cô gái trẻ chiếm khoảng 10% lượng người rời châu Âu, Bắc Mỹ và Australia để đến gia nhập IS. Ở hầu hết các trường hợp, họ đều tôn thờ lý tưởng ủng hộ "các huynh đệ" và quyết "mang trong mình những đứa trẻ jihad để kế tục sự phát triển của Hồi giáo", Louis Caprioli, cựu giám đốc an ninh Pháp, nói. "Nếu chồng của họ chết, những phụ nữ này sẽ được tán dương như vợ của một anh hùng".

Năm người mới đây bị bắt tại Pháp vì tình nghi liên quan tới hoạt động dụ dỗ các cô gái tham gia IS. "Người trẻ nhất mới 13 tuổi", Hans-Georg Maassen, chủ tịch Văn phòng Liên bang Bảo vệ Hiến pháp Đức nói. "Bốn người trong số đó lên đường với suy nghĩ lãng mạn rằng họ sẽ kết hôn với tay súng trẻ, những kẻ mới quen qua mạng Internet".

Tại Áo, Samra Kesinovic, 16 tuổi, và Sabina Selimovic, 15 tuổi, trốn gia đình để gia nhập IS ở Syria. Đây có thể "chỉ là phần nổi của tảng băng", Heinz Gartner, giám đốc Học viện Chính trị Quốc tế Áo, cho hay.

Karim Pakzad, thuộc Viện Quốc tế và Quan hệ Chiến lược Pháp, nhận định, suy nghĩ "rất lãng mạn về chiến tranh và chiến binh" khiến những phụ nữ này dám bất chấp tất cả rời bỏ quê hương ra đi. Dường như họ "có một niềm đam mê nhất định nào đó ngay cả đối với việc cắt cổ và chặt đầu người. Đối với họ, đây là một chuyến phiêu lưu". Một số còn cảm thấy mình được tôn trọng và có vai trò lớn trong tổ chức khủng bố hơn là tại quê nhà.

Shaitsa Gohir, thuộc Mạng lưới Phụ nữ Hồi giáo Anh, nhận định, động cơ thúc đẩy phụ nữ trẻ tham gia IS hay điều gì xảy đến với họ sau đó vẫn còn rất mơ hồ nhưng có một sự thật là "Các cô gái còn rất ít tuổi và ngây thơ, họ không hiểu tường tận về cuộc xung đột hay đức tin của mình. Họ dễ bị thao túng. Một vài người còn mang theo cả trẻ em và tin rằng mình đang tham gia một nhiệm vụ nhân đạo", Guardian dẫn lời cô bình luận.

Phương tiện truyền thông xã hội cũng đóng vai trò thiết yếu giải thích cho nguyên nhân vì sao người trẻ nói chung và phụ nữ trẻ nói riêng liên tục gia nhập IS.

Hiện nay, trên mạng Internet tràn lan hình ảnh về các cô gái mang bên mình những khẩu súng AK-47 hay lựu đạn. Thậm chí, nhiều thanh niên còn tạo dáng bên đầu người bị hành quyết nhằm thể hiện cam kết trung thành với IS. Ngoài ra, họ cũng đăng các bức hình về đồ ăn, thức uống, hàng quán, hay cảnh mặt trời mọc... để cho thế giới thấy mặt tích cực của cuộc sống khi tham gia IS.

Mia Bloom, giáo sư nghiên cứu an ninh tại Đại học Massachusetts Mỹ, cho rằng chiến dịch chiêu mộ của IS vẽ nên bức tranh giống thế giới hoạt hình Disney về cuộc sống trong tổ chức. Nhiều phụ nữ bị mờ mắt bởi lời hứa hẹn về hỗ trợ tài chính như: chi phí đi lại hay phụ cấp nuôi con.

Các tay súng IS sử dụng truyền thông một cách tinh vi để khắc họa một đất nước Syria với những điều không tưởng, từ đó thu hút phụ nữ trẻ tuổi ở nước ngoài trở thành một phần của "tình chị em trong nhà nước caliphate", Bloom nhận xét. Ý tưởng về việc được sống trong một cộng đồng như vậy "là điều gì đó rất tích cực và mạnh mẽ, thôi thúc họ gắn trái tim mình với tổ chức".

Tuy nhiên, thực tế rất khác biệt so với những gì IS tuyên truyền. Báo cáo chỉ ra rằng những phụ nữ sống dưới sự cai trị của IS thường bị hiếp dâm, lạm dụng, bán làm nô lệ hoặc ép buộc kết hôn. Những chiến binh nam giới nước ngoài có thể phải "biến mình thành những tấm bia đỡ đạn, tham gia đánh bom tự sát, hay khi cần sẽ trở thành con tin để đòi tiền chuộc", theo Spiegel Online.